“Петровис” үндэсний баатар уу, үнийн өсөлтийн баатар уу

Шатахууны үнийн өсөлтийн шуурга Засгийн газар буулт хийж онцгой албан татварыг цуцалснаар түр намдаж байтал “ардын аман зохиол” хэлбэрээр дэлхийн зах зээл дээр шатахууны үнэ тун удахгүй дахин өсөх гэж байна хэмээн тарааж эхэлжээ. Хэдийгээр албан ёсны тоо баримтыг зориуд мэдээлэл хийж тараахгүй байгаа ч хэрэглэгчдийн сэтгэлзүйг урьдчилан бэлдэх мэт ингэж цуурах нь хэнд хэрэгтэй вэ.

Магадгүй нөөц нь дуусч шинээр татан авч буй нефть импортлогч компаниуд ийм аргаар дахин үгсэн хуйвалдаж хэдийгээр онцгой албан татварыг цуцалсан ч гэсэн бид үнээ нэмэхээс аргагүй гэсэн байдлаар танадалт хийж байгаа нь энэ болов уу. Дээрх танадалтыг хамгийн идэвхтэй тарааж байгаа нь хамгийн олон ШТС-тай “Петровис” байх магадлалтай юм. Яагаад гэвэл тэд шатахуун сурагласан, хомсдсон өнгөрсөн хэдэн өдөрт үндэсний баатар болохуйц гавьяа байгуулсан гэж өөрсдөө үзэж буй ч хэрэглэгчид тэднийг үнээ нэмсэнд нь, мөн онцгой албан татварыг цуцалсны дараа нэгэнт нэмэгдсэн өргөн хэрэглээний бараа бүтээгдэхүүний үнэ буурахгүйд буруутгасан хэвээр байна.

ОПЕК-ийн гишүүн болон гишүүн бус орнууд олборлолтоо танах тохиролцоогоо үргэлжлүүлэн үнэ өсөхөд нөлөөлдгийн адилаар манай шатахуун импортлогч “акулууд” хэдийгээр 80 орчим өрсөлдөгч байгууллагатай гэх боловч цагаа тулахаар ялангуяа шатахууны үнээ өсгөхдөө гайхалтай эвлэлдэн нэгдэж үгсэн хуйвалддаг. Тиймээс ч өнгөрсөн хавар “2018 онд нэг баррель нефтийн үнэ 60 ам.долларт хүрнэ” гэх мэдээг бараг л баяртайгаар хүлээн авч саяын хэд хоногийн үнийн шуургад бэлдсэн гэдэг нь үнэний ортой болов уу.

Газрын тосны эрэлт нийлүүлэлтийн тэнцвэрт бус байдал, хэрэглээний хэт өсөлт, ОПЕК-ийн зарим улсын эдийн засаг болон нийгмийн тогтвортой бус байдал, хөгжиж буй орнууд дахь үйлдвэржилтийн хурдац зэргээс үүдэн дэлхийн үл сэргээгдэх эрчим хүчний хэрэгцээ жил ирэх тутам нэмэгдсээр байна. Олон Улсын Эрчим Хүчний Агентлагийн мэдээлж байгаагаар манай дэлхий 2008 онд хоногт 84.7 сая баррель газрын тос хэрэглэж байжээ. Хэрэв энэ хэмжээгээр хэрэглээ нэмэгдэх аваас 2030 он гэхэд дэлхийн газрын тосны нэг өдрийн эрэлт 105 сая баррельд хүрэх тооцоо байна. Газрын тосны эрэлт, нийлүүлэлтийн харьцааны алдагдал, олон улсын газрын тосны зах зээлийн тогтвортой бус байдлаас болж үүссэн нефтийн бүтээгдэхүүний үнийн өсөлт Монгол Улсын эдийн засгийн хөгжилд хязгаарлалтын шинжтэй нөлөөллийг үзүүлэх боллоо. Монгол Улсын эдийн засгийн өсөлттэй зэрэгцэн газрын тосны бүтээгдэхүүний хэрэглээ сүүлийн 20 жилд огцом өслөө. Үүнтэй зэрэгцэн улстөрд хүртэл шатахууны үнэ онцгой хамааралтай болж заримдаа улс төрийг удирдаж, хааяадаа золиос нь болж яваа дүр зураг харагдаж байна.

Өнгөрсөн арваад хоногийн байдлаас харахад шатахуун импортлогчид нь Засгийн газартаа амжилттай “бойкот” хийж онцгой албан татварыг цуцлуулсан хэдий ч хэсэгхэн хугацааны дараа, магадгүй нэг сар орчмын хугацаанд дахин “Дэлхий дээр үнэ өслөө. Өөр арга байхгүй, үнээ нэмнэ. Эсвэл хаалгаа барина” гэх бэлтгэлээ хангаж эхлээд байгаа нь ажиглагдаж байна. Ийм кампанит ажлын оройд “Петровис” үргэлж байдаг. “Сумаа тавиад нумаа нууна” гэгчээр шатахууны нөөцөө барсан үед нь Монголыг аврагч болж үлэмж алдагдал хүлээснээ зарласаар “Петровис” тэргүүтэй толгой компаниуд нэг л өдөр үнээ нэмж мэдэхээр байна. Тиймээс даварсан “Петровис”-ын эрхийг цуцлах уу, үндэсний баатар мэт өргөмжилсөөр хууль дүрэм журмуудаа цуцлан найр тавьж залгиулсаар байх уу. Хэрэв үндэсний баатар мөн болбаас өдөр бүр асар их алдагдал хүлээн шатахуунаар хангасан буянт “Петровис”-ын менежерүүд хүмүүнлэгийн үйл ажиллагаа явуулсаар нөөцөө барж байгаа бололтой юм. Гэвч иргэд алинд нь итгэх бол. Яагаад олон нийтээрээ “Петровисоос татгалзая”, “Та нар татгалзана гэчихээд яагаад үйлчлүүлээд байгаа юм бэ” гэхчлэн сошиалаар хөдөлгөөн өрнүүлтлээ туйлшрах болов. Ямартай ч дараагийн удаад дэлхийн зах зээл дээр нефтийн үнэ ханш өслөө гэхэд Засгийн газар ямар арга хэмжээ авахаа эртнээс төлөвлөж байсан нь дээр болов уу.